انیمه (به ژاپنی: アニメ) یک سبک از پویانمایی است که خاستگاه آن ژاپن بوده و به طور معمول بر مبنای مانگاها ساخته میشود . انیمهها دارای خصوصیاتی از قبیل نقاشیهای رنگارنگ، شخصیتهای پرجنب و جوش، داستانی همراه با پیکار و نبرد و اغلب با موضوعاتی خیالی که در آینده رخ میدهند، همراه است. انیمه در واقع کوتاه شده واژهٔ انگلیسی انیمیشن «animation» (پویانمایی) است.
انیمه شکلی از هنر است که تمامی ژانرهای سینما را شامل میشود اما به اشتباه آن را بعنوان یک ژانر طبقه بندی میکنند. در ژاپن اصطلاح انیمه به تمامی اشکال انیمیشن در سراسر دنیا اطلاق میشود. در انگلیسی، انیمه بیشتر به فیلم یا برنامههایی با سبک ژاپنی یا سبک انیمیشن سازی ژاپن گفته میشود.
در دوران کودکی و همچنین بزرگسالی خود انیمیشنهای زیادی در شکلها و سبکهای متفاوت، به شکل فیلمهای کوتاه و بلند یا سریالهای دنبالهدار، محصول کشورها و کمپانیهای مختلف را دیدهایم که در روح و روان همه ی ما تاثیر زیادی داشت.
کلمه انیمه در ژاپن در دهه ۷۰ رواج پیدا کرد و مصطلح شد. قبل از آن از کلمه کاتاکانا (به معنی انیمیشن) استفاده میشد. بهطورکلی امروزه کلمه انیمه تنها برای تشخیص و شناسایی انیمیشنهای ژاپنی بکار میروند.
تاریخ انیمه در ژاپن به اوایل قرن بیستم بازمیگردد، همزمان و همگام با پیشگامان انیمیشن در جهان یعنی فرانسه، آلمان، آمریکا و روسیه. اولین انیمه که بهصورت حرفهای ساخته شد و به نمایش عمومی درآمد مربوط به سال ۱۹۱۷، کلیپی ۲ دقیقهای از یک سامورایی است که تلاش میکند شمشیری جدید را بر روی هدف اش امتحان کند. تا دهه ۳۰ انیمیشن در ژاپن بهخوبی جایگیر شده بود و بهعنوان یک فرمت جایگزین برای صنعت فیلمسازی زنده استفاده میشد. در آن دوره در هیچ کجای دنیا انیمیشن به چنین جایگاه خاص و موفقی نرسیده بود. دلیل آن بود که آنها از حمایت دولت بهره میبردند که انیماتورها را برای تولید فیلمهای آموزشی کوتاه و تبلیغات استخدام میکردند.
موفقیت فیلم بلند انیمیشنی «سفید برفی و هفت کوتوله» کمپانی والت دیزنی در سال ۱۹۳۷ بشدت انیماتورهای ژاپنی را تحت تأثیر قرارداد. در دهه ۶۰ انیماتور و طراح مانگا اُسامو تزوکا با اقتباس از بسیاری از تکنیکهای انیمیشنهای دیزنی، آنها را ساده کرده تا تعداد فریمها را پایین بیاورد و از هزینه تولید بکاهد. او از این راه بهعنوان یک اقدام موقتی استفاده کرد تا بتواند با برنامه فشرده و انیماتورهای کمتجربهای که در اختیار داشت، محصول نهایی را تولید کند. در سال ۱۹۶۰ انیمه «سه داستان» به نمایش درآمد، این اولین انیمه ای داخلی بود که در تلویزیون به نمایش درمیآمد. اولین مجموعه تلویزیونی انیمه ای به نام «اوتوگی مانگا کَلِندِر/تاریخ لحظه ای» از سال ۱۹۶۱ تا سال ۱۹۶۴ در تلویزیون به نمایش درآمد.
تغییرات اغراقآمیز در حالات و تجلی احساسات در چهره نیز یکی دیگر از خصایص رایج در انیمه است. بهعنوان مثال خطوطی محدب روی پیشانی کارکتری که ناراحت است ظاهر میشود، گاهی اوقات زنان عصبانی چکشی از غیب ظاهر میکنند و کسی را با آن میزنند، کاراکترهای مذکر در مواجهها با زنان زیبا یا افکار شهوانی دچار خونریزی بینی میشوند، قطره عرق درشتی روی سر کاراکترهای شرمزده ظاهر میشود (این تبدیل به یکی از شناختهشدهترین کلیشههای انیمه شده)…. شخصیتهای غیرانسانی همچون هیولاها، موجودات هیبریدی و تخیلی، حیوانات و حتی روباتها نیز از این تغییرات اغراقآمیز احساسی تبعیت میکنند.البته همانطور که قبلاً هم اشاره کردم هیچکدام از این مشخصات قابلیت بسط دادن به تمام انیمه ها و مانگا ها را ندارند و استفاده از آنها بستگی به هنرمند طراح و البته ژانر داستان دارد.